گردن درد از مشکلاتی است که بیشتر افراد حداقل یک بار در زندگی دچار آن شدهاند. علت درد گردن میتواند به خاطر نحوه غلط نشستن یا بد خوابیدن باشد. تمرینات ورزشی و روشهای متفاوتی در فیزیوتراپی برای درمان گردن درد وجود دارد که در ادامه به روشهای درمانی مختلف و بیان اهداف و مزیتهای فیزیوتراپی گردن خواهیم پرداخت.
گردن درد چیست؟
گردن درد یکی از دردهای اسکلتی عضلانی به شمار میرود که امروزه شیوع بسیار زیادی پیدا کرده است. در حدود ۱۰% از افراد با یک دوره درد گردن در هر سال روبرو میشوند. به هر حال گردن درد در بین زنان کمی بیشتر از مردان است. گردن شامل مهرههایی از ستون مهره است که بین تنه و سر قرار دارد. پایداری گردن به علت شکل مهرهها و لیگامانها و عضلات اطراف آن تامین میشود. گردن در جهات مختلف حرکت میکند و وزن سر را تحمل میکند.
ساختارهای متعددی از قبیل عضله، استخوان، تاندون، مفصل، رباط و عصب ساختار گردن را به وجود آوردهاند و آسیب دیدگی هریک از آنها میتواند باعث بروز درد یا ناراحتی شود. معمولاً مشکلات گردن به علت استفاده بیش از حد از قبیل نشستن مقابل کامپیوتر به مدت طولانی به وجود میآید. نامناسب بودن حالت بدن در هنگام خوابیدن، ورزش بیش از حد یا آسیب دیدگی ناشی از تصادفات خودروی یا سقوط از ارتفاع از دلایل شایع گردن درد محسوب میشوند.
میتوان برخی از بیماریها و مشکلات گردن را به کمک فیزیوتراپی درمان کرد. برنامه درمان اختلالات گردن شامل آموزش به بیمار، درمان دستی، ورزش درمانی و ارائه توصیههای لازم در ارتباط با محیط کار است. پیروی کردن از نکات مرتبط با سلامت بدن به ویژه گردن، سبک زندگی سالم و انجام دادن تمرینات ورزشی ساده به حفظ سلامت گردن کمک خواهد کرد.
علت گردن درد چیست؟
علت درد گردن میتواند به دلیل مشکلاتی در هر کدام از قسمتهای تشکیل دهنده آن اتفاق بیفتد. مشکلاتی در استخوان، لیگامان، عضلات و اعصاب. گاهی مشکلات گردن موجب درد میشود ولی بیمار درد را در خود گردن احساس نمیکند. درد ممکن است در شانه یا در اندام فوقانی یا در ستون مهرهای سینهای احساس شود.
علت گردن درد میتواند از آسیب، وضعیت بدنی ضعیف، استرس، سایش طبیعی، بیماری و سایر علتها باشد. عدم هم ترازی ستون فقرات (برای مثال خمیدگی یا خوابیدن روی شکم) و بلند کردن اجسام سنگین به صورت نادرست بر روی ستون فقرات گردنی فشار وارد میکند و آسیب را محتملتر میکند.
عوامل ایجاد گردن درد
در اغلب موارد علت درد گردن ناشی از فعالیتهایی است که شامل حرکت طولانی مدت و مکرر گردن میباشند. این حرکات گردن منجر به کشیدگی، در رفتگی (آسیب دیدن یک رباط) یا گرفتگی و اسپاسم گردن میشوند.
فعالیتهایی که باعث وارد شدن صدمه به گردن میشوند:
گرفتن سر جلوتر از بدن
گرفتن سر جلوتر از بدن یا در وضعیت نامناسب برای مدتی طولانی در حین کار کردن، کتاب خواندن، تماشای تلویزیون، و غیره.
حالت خواب
خوابیدن بر روی بالشتی که بیش از حد سفت یا صاف است یا به خوبی از گردن شما محافظت نمیکند یا خوابیدن بر روی شکم در حالی که گردن شما به سمتی چرخیده و خم شده باشد. قرار دادن سر بروی مشت یا بازوی خود به مدت طولانی.
کار یا ورزش
کار یا ورزشی که در آن از قسمت بالای بدن و بازوها استفاده میشود، مثل نقاشی کردن سقف یا کارهایی که برای انجام آنها باید سر را بالا بگیرید.
فشار و تمرکز شدید بر روی یک کار
فشار و تمرکز شدید بر روی یک کار نیز باعث درد مهرههای گردن میشود. در یک یا چند عضله که سر، گردن و شانهها را به هم متصل میکنند، دچار کشیدگی میشوند. این عضله گردن سفت و دردناک میشوند که ممکن است در این حالت درد گردن با سر درد و سرگیجه نیز همراه باشد.
فشار بر روی عصب
فشرده شدن عصب ستون فقراتی میتواند باعث بروز دردی شود که از ابتدای کانال نخاعی شروع و سپس به سمت بازوها و دستها و انگشتها میرود. درد ناشی از فشار بر روی عصب با درد ناشی از سندروم تونل کارپ که معمولا با بی حسی همراه است متفاوت است.
استیوآرتریت
با پیر شدن دیسک، دیسک خشک شده و کوچک میشود و ممکن است خارهای استخوانی تشکیل شود. این تغییرات منجر به تنگی مجرا یا فتق دیسک گردن و بروز علائم دیسک گردن میشود.
تنگی کانال نخاعی
نازک شدن کانالهای استخوانی در ستون فقرات میتواند به طناب نخاعی و عصبها فشار میآورد و باعث تورم و التهاب آنها میشود.
پزشکان فیزیوتراپ دارای تخصص کافی در ارزیابی و اصلاح تعادل و تناسب ماهیچههایی که علت درد گردن شدهاند هستند. گردن درد معمولا با سابقه پزشکی و معاینه تشخیص داده میشود.
پزشک دامنه حرکتی شما را بررسی میکند و درد گردن ناشی از حرکت را ارزیابی میکند. پزشک، نواحی التهاب و هر گونه تغییر عصبی مثل بیحسی، کرختی یا ضعف در دست یا بازو را بررسی میکند.
آزمایشهای خون برای بررسی بیماری یا عفونت صورت میگیرد. تست عکس برداری اشعه ایکس برای تشخیص علت گردن درد بسیار موثر است. آزمایشهای ساده اشعه ایکس میتواند اختلالاتی مانند تنگی فضای دیسک، بیماریهای روماتیسم، جراحت و زخم، لغزندگی دیسک، استنوزیس (تنگی کانال نخاعی)، شکستگی و عدم استحکام ناشی از کشیدگی بیش از حد را نشان دهد.
دیسک گردن (بیرون زدگی دیسک)
قسمت مرکزی و ژله مانند دیسک ستون فقرات میتواند متورم شود یا توسط یک ناحیه ضعیف در دیوار پاره شود و روی عصبها فشار آورد.
آسیب دیدگیهایی که باعث درد گردن میشوند:
آسیب دیدگیهای خفیف: به طور مثال سکندری خوردن یا زمین خوردن در فواصل کوتاه تا حرکت شدید ستون فقرات گردن را شامل میشود.
آسیب دیدگیهای شدید: آسیب دیدگی گردن در تصادف با خودرو، زمین خوردن از ارتفاع قابل توجه، ضربه مستقیم به صورت یا کمر یا قسمت بالا یا درد پشت سر، و برخوردهای ورزشی.
بیماریهایی که باعث گردن درد میشوند:
- تنگی کانال نخاعی
- آرتروز گردن (اسپوندیلوز گردن)
- مننژیت که باعث التهاب دور بافتهای مغر و طناب نخاعی میشود.
- آنفولانزا که باعث درد گرفتن گردن و قسمتهای دیگر بدن میشود.
- بیماریهای مزمن از قبیل فیبرومیالژیا، آرتریت روماتوئید، اسپوندیلیت آنکیلوزان، تورتیکولی (کجی گردن) باعث گردن درد میشود.
انواع گردن درد
۱. گردن درد خفیف تا ملایم
رایجترین انواع گردن دردهای خفیف تا ملایم معمولاً با انجام فعالیتهای خود مراقبتی ظرف مدت چند روز درمان میشوند. در بسیاری از موارد این درد نشانه مشکل گردن یا بیماری خاصی نیست و اغلب علت دقیق درد نیز نامعلوم است، به همین دلیل به آن درد نامعلوم گردن میگویند.
ولی در بسیاری از موارد دلیل آن پیچ خوردگى جزئی یا قرار گرفتن بدن در حالت نامناسب است و اغلب بدون نیاز به درمان گردن درد به طور کامل بهبود مییابد. توصیه کلی ما این است که گردن را حرکت دهید و فعال نگه دارید تا از خشک شدن آن جلوگیری کنید.
در برخی از موارد تا زمان از بین رفتن درد میتوان از مسکنها استفاده کرد، ولی اگر درد ادامه پیدا کند و بیشتر شود، به درمان گردن درد بیشتری نیاز خواهید داشت.
۲. گردن درد حاد
گردن درد حاد به صورت اتفاقی روی میدهد و معمولا ظرف دو سه هفته بهبود میبابد. منبع درد معمولا عضلات، لیگامانها، مفصلها و دیسکها هستند.
۳. گردن درد مزمن
گردن درد مزمن بیش از سه ماه طول میکشد و ممکن است همیشه درد وجود داشته باشد یا با فعالیتهای خاصی درد بیشتر شود.
درمان گردن درد
شایع ترین روشهای درمان گردن درد عبارتند از:
- کمپرس (گرما درمانی و سرما درمانی)
- دارو
- استراحت
روش درمانی گردن درد به نوع و علت این درد بستگی دارد.
رمان گردن درد با کمپرس (گرما درمانی و سرما درمانی)
از دیگر راهکارهای تسکین درد گردن، گرمکردن و سردکردن ناحیه درد است. گرما درمانی و سرما درمانی نیز روشهایی هستند که برای کمک به شل کردن عضلات و کاهش التهاب مورد استفاده قرار میگیرند.
میتوان با قرار دادن کیسه آب گرم یا کیسه یخ در محل درد به مدت ۱۰ تا ۲۰ دقیقه در هر بار و چهار تا شش بار در روز، درد گردن را تسکین داد. هنگام استفاده از این دو روش، باید از یک حوله یا پارچه بین کیسهها و بدن برای جلوگیری از تماس مستقیم آنها با پوست استفاده کرد.
درمان گردن درد با دارو
پزشک ممکن است برای درمان گردن درد مصرف دارو را به شما توصیه کند. میزان شدت درد بر روی انتخاب نوع دارو تاثیرگذار است. داروهای مختلف و متعددی از داروهای مسکن گرفته تا داروهای ضد التهابی مثل استروئیدها به کاهش درد گردن در حین بهبودی کمک میکند.
بسته به گردن درد و نوع نشانههای دیسک گردن، این داروها را به تنهایی مصرف میکنید یا با فیزیوتراپی گردن و درمانهای دیگر آنها را مورد استفاده قرار میدهید.
شما باید برای مصرف همه این داروها به توصیههای پزشک با دقت گوش دهید. بدون مشورت پزشک هرگز داروهای با تجویز پزشک و داروهای بدون نسخه را با یکدیگر مصرف نکنید.
این روشهای منفعلانه کارآمد هستند، اما در درمان گردن درد نباید جایگزین حرکات اصلاحی گردن، اصلاح طرز نشستن و ایستادن و نرمش و ورزش گردن شوند.
برای درمان گردن درد، استراحت کنید
برای درمان گردن درد از انجام حرکات و کارهایی که درد شما را شدیدتر میکنند خودداری فرمایید و به آن قسمتها استراحت دهید.
فیزیوتراپی گردن درد
فیزیوتراپی به عنوان یکی از بهترین روشهای موجود برای درمان درد گردن در نظر گرفته میشود. فیزیوتراپی بر استحکام و تقویت عضلات، تاندونها و رباطهای محافظ کننده مهرهها تمرکز دارد.
اهداف اصلی فیزیوتراپی گردن درد عبارتند از:
۱. تمرینات مربوط به کشش و استحکام عضلات در نواحی مورد نظر، سرعت بخشیدن به فرآیند درمان با کاهش ورم و گردن درد و در عین حال انعطاف پذیر و قدرتمند کردن عضلات
۲. آموزش نحوه نشستن و ایستادن و راه رفتن صحیح به منظور محافظت از گردن و ستون فقرات و جلوگیری از دردهای گردن آتی
۳. آموزش دادن بیماران در مورد نحوه مراقبت از درد گردن ناگهانی، در صورت به وجود آمدن آسیب دیدگی مجدد
پزشک برای کمک به بیمار از روشهای دیگری مانند کمپرس گرم، اولتراسوند تراپی یا تحریک الکتریکی استفاده خواهد کرد. روشهای مراقبت در منزل نیز میتوانند به تسکین درد گردن کمک کنند. متخصص فیزیوتراپی به منظور کنترل مشکلات گردن از روشهای درمانی زیر استفاده میکند.
تحریک الکتریکی
این روش درمانی با ارسال جریان ضعیف الکتریسیته از طریق پوست به تحریک اعصاب بدن میپردازد. برخی از افرادی که تحت درمان با این روش قرار گرفتهاند میگویند ارسال جریان الکتریسیته حسی شبیه ماساژ پوست را به وجود میآورد. تحریک الکتریکی میتواند با فرستادن امواج الکتریسیته به تسکین درد بپردازد.
لیزر تراپی (Laser Therapy)
لیزر با سطح انرژی پایین یا لیزر سرد میتواند تا ۷۰ درصد از دردهای حاد گردنی را درمان کند. لیزر سرد (LLLT) میتواند هم دردهای حاد و هم دردهای مزمن گردن را تا حدود زیادی تسکین دهد.
مگنت درمانی (Magnet Therapy)
مگنت تراپی در فیزیوتراپی یک روش درمانی جایگزین است که در آن از تاثیرات میدان مغناطیسی بر بدن، برای درمان گردن درد استفاده میشود. استفاده از گردن بندها و مهرههای مغناطیسی تاثیر بسزایی در کاهش درد گردن دارد. از بین این دو روش مگنتتراپی، گردن بند مغناطیسی تاثیر بسیار زیادی در کاهش درد گردن دارد.
فیزیوتراپی گردن در منزل
فیزیوتراپی در منزل شامل ماساژ، کشش مفاصل، طب سوزنی، روشهای ضربهای، استفاده از گردنبندهای طبی مناسب، استفاده از مدالیتههای الکتریکی برای کاهش درد و افزایش ترمیم و تمرینهای ورزشی مناسب شما است.
اهداف فیزیوتراپی گردن در منزل عبارتند از:
- کاهش درد و سفتی
- افزایش دامنه حرکت
- تقویت عضلات سر و گردن
- ارایه روشهای جلوگیری از عود مجدد