شانه منجمد چیست؟
مفصل شانه از اصلی‌ترین و پیچیده‌ترین مفاصل تکیه‌گاهی بدن است و به عنوان شاهکار زیست مکانیکی و هنر حرکات شناخته شده است که به نوعی اولین و مهم‌ترین تکیه‌گاه اندام‌های بدن است و بی‌توجهی به آن، درصد زیادی از فعالیت‌های بدن را از کار می‌اندازد، چرا که این تکیه‌گاه اندامی، خود تکیه‌گاه ندارد.
عارضه شانه منجمد یا چسبندگی مفصلی، یکی از شایعترین علت‌های درد و ناتوانی شانه است که به‌وسیله انجمن جراحان شانه و آرنج آمریکا به عنوان یک حالت با علت شناسی نامشخص تعریف شده است. این آسیب، اثر منفی بر مفصل شانه به جای می‌گذارد و به دنبال آن مفصل شانه سفت و بی‌تحرک می‌شود و در حرکات فعال و غیرفعال با محدودیت مواجه می‌شود. این عارضه، به طور معمول در گروه سنی ۴۰ تا ۶۰ سال اتفاق می‌افتد و در زنان بیشتر رخ می‌دهد.
انواع شانه منجمد
شانه منجمد یا یخ زده به دو نوع اولیه و ثانویه تقسیم می‌شود. در نوع اولیه معمولا علت نامشخص است و در افرادی به وجود می‌آید که هیچ‌گونه بیماری عمومی ندارند. در نوع ثانویه معمولا به دنبال دیابت، ضربه‌ها، استئوآرتروز، جراحی‌ها، بیماری‌های قلبی، سکته‌های مغزی، بیماری‌های تیروئید، ضایعات بافت نرم، وجود نقاط ماشه‌ای، تاندونیت حاد روتاتور کاف ایجاد می‌شود. این بیماری در افرادی که از نظر روحی افسرده هستند و آستانه درد پایینی دارند و مضطرب می‌باشند بیشتر دیده می‌شود.
علائم شانه منجمد چیست؟
علائم شانه یخ زده با درد شانه و بازو شروع می‌شود و به تدریج افزایش یافته و با سوزش همراه می‌باشد. حرکات مفصل نیز با شروع دردها محدود می‌گردد. بالا آوردن اندام فوقانی و بردن دست به پشت مشکل شده و به تدریج سخت‌تر می‌شود. معمولا بیماری به تدریج آغاز شده و شدت می‌یابد.
بیماری شانه منجمد به 4 دوره تقسیم می‌شود:
- درد و محدودیت خاصی وجود ندارد یا حداقل است.
- مرحله دردناک است و هنوز محدودیت حرکتی شدید نیست. بیمار درد شدیدی به‌خصوص در خارج بازو (درماتوم C5-C6) دارد. بیمار در وضعیت استراحت و در شب، در صورت خوابیدن سمت درگیر درد دارد. این دوره ممکن است 10 تا 36 هفته به طول بیانجامد.
- یخ‌زدگی است و درد کمتر ولی محدودیت حرکتی بیشتر است. درد حالت موضعی دارد و درد شبانه و در استراحت ندارد. کوتاهی عضلانی ایجاد شده است. این دوره ممکن است 4 تا 12 ماه به طول بیانجامد.
- مرحله ذوب است که بیماری رو به بهبودی می‌گذارد. در صورت بهبودی خودبه‌خودی عارضه، تغییرات دژنراتیو شانه، ضعف و فیبروز کپسول انجامد می‌شود. اما با فیزیوتراپی بهبودی در مدت 3 تا 4 ماه حاصل می‌شود. این دوره 5 ماه تا 2 سال به طول می‌انجامد.
فیزیوتراپی شانه منجمد
- الکتروتراپی شامل TENS در دو حالت نرمال و ضربه‌ای با هدف ایجاد لرزش و تحرک عضلات شانه
- استفاده از مدالیتی High Frequency IF جهت تسکین درد و التهاب
- استفاده از مدالیتی Pulse Us با هدف افزایش قابلیت کشش بافت‌های نرم مفصل، کاهش سطح درد و رفع چسبندگی
- استفاده از فونوفورزیس داروی پیروکسیکام و یا هیدروکورتیزون
- انجام موبیلیزاسیون گریدهای 2، 3 و 4 در مراحل 1 و 2 بیماری برای آزاد کردن انتهای دامنه حرکتی شانه و گرید 1 و 2 در مرحله 3 و 4 بیماری برای افزایش ملایم دامنه حرکات
- استفاده از گرمای سطحی هات پک و IR با هدف کاهش خشکی و درد در بافت‌های نرم مفصل از طریق بالا بردن دمای موضعی آن
- تمرینات موبیلیزیشن با هدف افزایش انعطاف و دامنه حرکتی مفصل شانه در جهات مختلف جابه‌جایی خارجی، داخلی، فوقانی و تحتانی
- تمرینات کششی با هدف افزایش انعطاف‌پذیری بافت‌های نرم مفصل، کاهش خشکی و به دنبال آن کاهش درد توسط شخص بیمار
- تمرینات منیپولیشن و کشش‌های PNF با هدف افزایش دامنه حرکتی و به دنبال آن کاهش درد مفصل به صورت غیرفعال توسط فیزیوتراپیست
- تمرینات افزایش دامنه حرکتی با هدف افزایش دامنه حرکتی مفصل شانه به صورت پاندولی و طناب و قرقره
- تمرینات قدرتی با هدف افزایش قدرت عضلات اطراف مفصل شانه و افزایش قابلیت جنبش‌پذیری ساختار مفصل خشک شده
- آموزش انجام تمرینات در منزل